Anadolu insanı doğaya olan saygısını binalarına taşıyor. Altensis’in danışmanlığını yaptığı Toyota Plaza Onatça, Adana’nın ve Türkiye’nin ilk BREEAM Post-Construction sertifikasına “Very Good” seviyesinden sahip oldu…
Toyota’nın çevreci otomobiller ürettiğini hepimiz biliriz. İlk ticari hibrid araç olan Prius dünyada çok ilgi görmüş ve yakın zamanda Türkiye yollarında da görmeyi umut ettiğimiz elektrikli araçların yolunu açmıştır. Ama firmanın yeşil binalara verdiği önem belki gözümüzden kaçmış olabilir. Oysaki Toyota’nın ABD California merkezi ilk LEED Gold sertifikalı binalardan biridir, yine ilk LEED sertifikalı otomotiv bayileri Toyota bayileridir. Avrupa’da ise Toyota BRE ile bir anlaşma yapmış ve BREEAM Toyota Retail Units adı altında firmaya özel bir sertifika tipi geliştirmiş, daha sonra bu BREEAM Europe: Retail sertifikasının temelini oluşturmuştur. İşte Toyota’nın bu çalışmalarını Adana’dan takip eden işadamı Süleyman Onatça – Onatça Plaza sahibi – Toyota’nın Türkiye ile ilgili çalışma yapmasını beklemeden yeşil bina düşüncesini hayata geçirmiş ve Türkiye’nin ilklerine imza atan bir bina ortaya çıkmış: İlk BREEAM Post Construction sertifikası ve ilk “A” sınıfı enerji kimlik belgesi…
Binanın BREEAM serüveni Altensis firmasının tasarıma entegre olmasıyla başlamış. Projenin BREEAM danışmanı Berkay Somalı ilk günleri şöyle anlatıyor: “Süleyman Bey BREEAM’in seviyelerini duyduğu andan itibaren Very Good almayı hedefledi ve proje ekibine ne gerekiyorsa yapılması talimatını verdi. Ancak kendince mantıksız yatırımlar da yapmak istemiyordu. Bu sebepten, “hedef puanları belirlerken öncelikle yapılacak yatırımın geri dönüşünü sonrasında puan ağırlığını düşünmek zorundaydık”.
Altensis bu projede hem BREEAM danışmanlığını hem de projenin BRE tarafından denetlenme sürecini yönetmiş. Projeye iki adet yetkili BREEAM denetçisi atamışlar, Berkay Somalı danışmanlık, Emre Ilıcalı ise denetleme görevini üstlenmiş. Bu sayede firma içinde bir oto-kontrol yönetimi sağlanarak projenin BREEAM sürecinin daha sağlıklı ilerlemesi sağlanılmış.
BREEAM’in Tasarım (Design) ve İnşaat Sonrası (Post Construction) olmak üzere iki türlü sertifikası var. Tasarım sertifikası almak için projenin BREEAM kriterlerinin uygun bir şekilde tasarlanmış olması ve yapılacakların beyan edilmesi gerekmekte ancak bu sertifikanın geçerli kalması için sonrasında inşaat sertifikası almanız gerekli. İnşaat sertifikası ise çok daha detaylı dokümantasyon gerektiriyor, hemen hemen başvurulan her uygulama için yapılanların fotoğraflanması ve kimileri için testlerin yapılması gerekmekte. İşte bu şekilde Altensis tarafından hazırlanan son denetleme raporu 154 sayfalı yazılı rapordan, 98 adet fotoğraftan ve klasörlerce destekleyici dokümandan oluşmuş. Sonuç olarak Toyota Plaza Onatça, BREEAM’den %55.21’lik skorla “Very Good” sertifikası almış.
Binanın mimari tasarımı Kamuran Pekçetin tarafından yapılmış. Kamuran Bey Toyota’nın bayiler için verdiği tasarım kriterlerine uygun ancak mümkün olduğu kadar da işverenin yeşil bina hedeflerine özen gösteren bir tasarım yapmayı planlamış. Bina genel olarak iki bloktan oluşuyor: Showroom/ofis ve Atölyeler. Showroom kısmının caddeye bakması istenildiği için güney yönünde yerleştirilmiş. Atölye bloğu da showroom bloğunun arkasında kuzey yönünde yer alıyor.
Mimari tasarım yapılırken enerji verimliliği ön planda tutulmuş. Adana’nın yakıcı yaz sıcağından kurtulmak için batı ve güney cephedeki pencere boyutları küçültülmüş. Cam seçiminde güneş kırıcı (low-e) özellikli, argon dolgulu ve renkli camlar tercih edilmiş. Çatı ise yüksek güneş yansıtma özelliğine sahip beyaz renk seçilmiş. Bu uygulamalar sayesinde showroom ve ofislerin soğutma ihtiyacı oldukça azaltılmış. Atölye çatısının açısı fotovoltaik paneller için optimum derecede ayarlanmış. Ayrıca tüm bina iyi bir yalıtıma sahip, çatıda sandwich paneller arasında 4 cm poliüretan, cephede ise kullanılan 5 cm EPS izolasyon Adana’da yalıtımsız binalar yapmaya alışkın olan taşeronları çok şaşırtmış.
İç mekanlarda ise güneş ışığından maksimum derecede yararlanabilmek için ara bölmelerin çoğu camdan ya da pencereli seçilmiş. Atölyenin çatısındaki boylu boyuna uzanan ışıklıklar sayesinde gündüz yapay aydınlatma olmadan çalışmak mümkün. Ayrıca ofislere açılan pencereler ile bu ışıktan iç mekanlardaki ofislerin de faydalanması sağlanmış.
Projenin en ilginç özelliklerinde birisi sanat galerisi! Evet yanlış okumadınız, bu Toyota plazanın içinde 700 m2’lik bir sanat galerisi mevcut. Binanın resmi açılışının yapıldığı gün Türkiye’nin her yerinde gelen sanatçılar geri dönüştürülmüş malzemelerden yaptıkları eserlerini burada yüzlerce insana sergileme imkanı buldular. Süleyman Bey sadece çevreye değil, sanata ve sanatçıya verdiği değeri de bu şekilde göstermek istemiş.
Binanın mekanik ve elektrik sistemleri de enerji verimliliğine önem verilerek seçilmiş. Binanın tüm ısıtma ve soğutma ihtiyacı yüksek verimliliğe sahip VRV sistemi sayesinde karşılanmakta. Sıcak su ihtiyacı büyük ölçüde solar su ısıtması ile karşılanıyor. Atölyelerde doğal havalandırma, ofis ve showroomda ise VRV sistemine bağlı mekanik havalandırma yapılıyor. Taze hava debileri Avrupa standartlarının üzerinde hesaplanmış.
Aydınlatma tasarımında ise yüksek frekanslı balastlara sahip T5 floresanlar ile LED armatürler dikkat çekiyor. Dış aydınlatmada da verimli armatürler kullanılmış ve dış aydınlatma açma-kapama saatleri güneş saatine bağlı olarak otomatik gerçekleşiyor. Armatürlerin tipi ve arazi içindeki dağılımı ışık kirliliği yaratmayacak şekilde belirlenmiş. Ayrıca binanın tüm farklı enerji harcamaları ve değişik bina fonksiyonları ayrı ayrı ölçülmesi için sayaçlanmış durumda. Bu sayede bina işletmesi bu ölçümleri periyodik olarak denetleyerek, enerji harcamasının yoğun olduğu mahallere müdahalede bulunabilecek.
Binada 20 kW kapasiteli bir fotovoltaik sistemi bulunuyor. Bu sistem Türkiye’de bir ticari binaya konulan en büyük ikinci sistem olma özelliğinde. Yapılan simülasyonlar sonucunda sistemin yıllık enerji üretimi 30.000 kWh olacağı tahmin ediliyor. Binada ayrıca bir de solar sıcak su sistemi var ve yıllık yaklaşık 5.000 kWh’lik bir enerji üreterek yazın binanın tüm sıcak su ihtiyacını karşılıyor. İki sistem birlikte binanın enerji ihtiyacının yaklaşık %20’sini yenilenebilir enerjilerden sağlanmasına ve yıllık 21 ton CO2 salınımının engellenmesine imkân veriyor. Fotovoltaik sistemin performansı müşteri bekleme salonundaki LCD televizyon ekranından takip edilebilmekte.
Su verimliliği sağlanması amacıyla çatıya düşen tüm yağmur suyu 200 tonluk bir yer altı yağmur suyu deposunda toplanıyor ve bahçe sulaması için kullanılıyor. Ayrıca tüm ıslak hacimlerdeki su armatürleri en verimli tiplerden seçilmiş. Susuz pisuarlar, çift butonlu klozetler ve düşük debili bataryalar sayesinde projede ciddi bir su tasarrufu yapılması hedeflenmiş.
Binanın dışına çıkınca ilk göze çarpan bisiklet parkı ve binanın tam önündeki otobüs durağı oluyor. Süleyman Bey otobüs durağının tesadüfen orada olmadığını orijinal yerinin biraz daha ileride olduğunu söylüyor. Ancak belediye ile konuşmuş ve eski (sadece bir tabeladan oluşan) otobüs durağını değiştirip yerine yeni ve modern bir otobüs durağı yaptırmış, tabi bunu yaparken belediye durağı binasına biraz daha yaklaştırmasına izin vermiş. Çalışanlar da bu durumdan çok mutlu olmuş. Duraktaki reklam panosuna da çevresel mesaj içeren reklamlar koymayı ihmal etmemiş. Zaten çevresel mesajlara Onatça Plaza’nın her yerinde rastlamak mümkün. Tuvaletlerin duvarlarında kocaman bir “Bunları biliyor muydunuz?” paneli var. Ayrıca bina açılmasıyla birlikte tüm çalışanlara hem yeni binayı tanıtan hem de çevreye saygılı olmaları için ipuçları veren bir kitapçık dağıtılmış.
Projenin yine çok ilginç bir özelliği arkasındaki geniş arazide bir “şehir ormanı” yaratılmış olması. Süleyman Bey bu boş araziye tamı tamına 1543 adet ağaç diktirmiş. Patates tarlası olarak aldığı bu arazinin ekolojik çeşitliliğini ciddi miktarda artırmış. Bu da ona hem manevi bir huzur hem de BREEAM puanları kazandırmış.
Bu arada Toyota Plaza Onatça’nın Türkiye’nin ilk A sınıfı enerji kimlik belgesine sahip binası olduğunu söylemiş miydik? Bu sene başında başlayan BEP-TR uygulamasında Bayındırlık Bakanlığı tarafından verilen ilk “A” sınıfı enerji kimlik belgesinin sahibi de bu bina olmuş. Kimlik belgesinin hesapları yetkili firma BES Enerji tarafından yapılmış.
Özetle, Toyota Plaza Onatça bir yeşil binada bulunması gereken birçok özelliği bünyesinde ve dozunda barındıyor. Gösteriş, caf caf, laf salatası yok; fonksiyonellik, doğallık ve yerinde mesajlar var. En önemlisi çevreye saygılı olmayı bilen bir bina görüntüsü çiziyor. Zaten çevre dostu bir bina sahibi başka ne ister ki…